Europejskie Stowarzyszenie Czyste Leczenie jest inicjatorem akcji CZYSTE RĘCE.

Czyste Ręce są pierwowzorem głównych założeń procedur medycznych w szeroko rozumianym programie Czystego Leczenia. Brudne ręce są najczęstszą przyczyną zakażeń w społeczeństwie, ale również w podmiotach medycznych, powodując zakażenia szpitalne. Wielu chorób można uniknąć zachowując odpowiednią higienę rąk. Poprzez różnego rodzaju akcje promujące mycie rąk uświadamia się pacjentów a często również personel medyczny o tym, jak w prosty sposób można przerwać łańcuch przenoszenia zarazków. Już od ponad stu lat dzięki Ignacemu Philipowi Semmelweisowi wiadomo, że odkażanie rąk może skutecznie zabezpieczyć pacjenta przed groźną chorobą lub nawet zgonem.

Przenoszenie drobnoustrojów na rękach personelu jest jedną z najczęstszych przyczyn szerzenia zakażeń szpitalnych a najskuteczniejszą metodą zapobiegania ich przenoszeniu jest mycie rąk.

Rodzaje i metody mycia rąk:

Socjalne mycie rąk

  1. przed jedzeniem
  2. przed kontaktem z żywnością
  3. przed karmieniem pacjenta
  4. przed rozpoczęciem pracy
  5. przed skorzystaniem z toalety
  6. po zabrudzeniu rąk przy wykonywaniu codziennych czynności
  7. po długich przerwach w czasie pracy
  8. po wyjściu z toalety
  9. po użyciu chusteczki do nosa
  10. po powrocie do domu z zakupów, z pracy, ze spaceru
  11. po przyjściu do pracy
  12. po korzystaniu z różnych przedmiotów codziennego użytku (klawiatury swojego komputera czy smartfona)
  13. po dotknięciu pieniędzy
  14. po zabawie ze zwierzętami
  15. po zmianie pieluchy dziecku

Sposób zwykłego mycia rąk:

  1. zmoczyć ręce i nadgarstki ciepłą wodą
  2. myć ręce płynnym mydłem energicznie pocierając przez co najmniej 10 – 15 sekund
  3. ręce spłukać starannie pod bieżącą wodą
  4. ręce dokładnie osuszyć ręcznikiem jednorazowego użycia

Na brudnych dłoniach przenosimy 80% infekcji. Znane jest nam pojęcie "choroby brudnych rąk". Są to m. in.

  1. grypa
  2. wirusowe zapalenie wątroby typu A
  3. zapalenie jamy ustnej
  4. salmonella
  5. owsica
  6. glistnica
  7. zakażenie tasiemcem
  8. dur brzuszny
  9. czerwonka

Higieniczne mycie rąk

Stosuje się w celu usunięcia przejściowej flory bakteryjnej oraz chemicznego odkażania rąk (po umyciu obowiązuje dezynfekcja).

  1. przed założeniem i po zdjęciu rękawiczek
  2. przed i po wykonaniu procedur medycznych (zabiegowych, diagnostycznych)
  3. przed i po pielęgnacji chorych
  4. przed i po pracy w izolatce
  5. po opuszczeniu boksów izolujących pacjentów z chorobą zakaźną
  6. przed wykonaniem i po wykonaniu zabiegów higienicznych przy pacjentach (zmiana bielizny, przesłanie łóżka)
  7. przed karmieniem i po karmieniu pacjenta
  8. po kontakcie z materiałem zakaźnym i skażonym (w tym zużyty sprzęt i środki indywidualnej ochrony pracownika)
  9. przed i po pracy na stanowisku pracy (sprzątanie)

Sposób higienicznego mycia rąk:

  1. zmoczyć ręce i nadgarstki ciepłą wodą
  2. na dłonie nanieść 3 – 5 ml płynnego mydła
  3. mycie skóry rąk (TECHNIKA AYLIFE'A) przez 20 – 30 sekund
  4. ręce starannie osuszyć ręcznikiem jednorazowego użycia
  5. użyć środek antyseptyczny w ilości zalecanej przez producenta i nie wycierać,czekać do wyschnięcia

Uwagi:

  1. przed myciem i dezynfekcją rąk zdejmuje się biżuterię i zegarek
  2. paznokcie nielakierowane i krótko obcięte
  3. skóra dłoni bez zmian chorobowych i mikrourazów
  4. zawsze dokładne spłukanie mydła z rąk pod bieżącą wodą
  5. ręce osuszamy dokładnie ręcznikiem jednorazowym
  6. przestrzegać czasu działania preparatu antyseptycznego
  7. w przypadku częstego mycia rąk należy zastosować środek pielęgnacyjny i dokładnie wmasować w czystą, osuszoną skórę
  8. w przypadku ograniczonego zanieczyszczenia skóry (np. krwią) w pierwszej kolejności należy zanieczyszczenie usunąć gazą i użyć preparatu odkażającego, który powinien pozostać na skórze przez czas określony przez producenta

Chirurgiczne mycie rąk

Stosuje się w celu usunięcie przejściowej flory bakteryjnej, obniżenia do minimum koncentracji flory stałej.

  1. przed zabiegami inwazyjnymi i operacjami

Sposób chirurgicznego mycia rąk:

  1. mycie (TECHNIKA AYLIFE'A) przez 3-5 min. przegubów i przedramion oraz oczyszczenie paznokci jednorazowa szczoteczką,osuszenie jałowym ręcznikiem.
  2. dwukrotna dezynfekcja dłoni i przedramion, każdorazowo do wyschnięcia.

Choroby przenoszone na narządy płciowe przez brudne ręce

Większość osób korzystających z toalet publicznych nie myje rąk przed ich skorzystaniem. W ten sposób istnieje prawdopodobieństwo przeniesienia zarazków na narządy płciowe, a z nich na partnera podczas stosunku. Dotyczy to zwłaszcza mężczyzn. W tym przypadku istnieje zagrożenie zakażeniem wenerycznym. Choroby weneryczne, mogą być wywołane przez bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty rzęsistkowica.

Opryszczka narządów płciowych

Za rozwój opryszczki narządów płciowych odpowiedzialny jest wirus HSV-2. Powoduje on powstawanie niewielkich skupisk bolesnych pęcherzy wokół narządów płciowych lub odbytu. Zmiany chorobowe powiększają się przez okres 1-2 tygodni, a następnie pękają i przekształcają się w płytkie owrzodzenia. Leczenie polega na podawaniu preparatów doustnych lub smarowaniu zakażonych miejsc maściami przeciwzapalnymi. U kobiet w ciąży, które są nosicielkami wirusa opryszczki wskazany jest poród przez cesarskie cięcie, aby wyeliminować ryzyko zarażenia noworodka.

HPV (Human Papillomavirus) - Jedną z głównych przyczyn zachorowania na raka szyjki macicy jest wirus brodawczaka ludzkiego HPV.

(Rak szyjki macicy) jest nowotworem złośliwym rozwijającym się z nabłonka pokrywającego szyjkę lub kanał szyjki macicy. Na świecie w ciągu roku rozpoznaje się 500 000 przypadków raka, a ponad połowa chorych umiera. Szacuje się, że do 2050 roku liczba zachorowań może sięgać ponad 1 milion rocznie. W ujęciu globalnym 80% nowych zachorowań na raka szyjki przypada na państwa rozwijające się, gdzie, w porównaniu z innymi nowotworami narządów płciowych, zajmuje on pierwsze miejsce jako przyczyna zgonów wśród kobiet. Tendencje spadkowe zachorowalności oraz niską umieralność w krajach rozwiniętych wiąże się z wdrożeniem powszechnej i ciągłej profilaktyki oraz z lepszym dostępem do systemu opieki zdrowotnej.W Polsce rak szyjki macicy jest drugim co do częstości występowania nowotworem narządów płciowych u kobiet do 45 roku życia. Co roku około 3500 Polek dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy, a połowa z nich umiera, bo zgłosiła się do lekarza zbyt późno. Oznacza to, że z dziesięciu kobiet, u których codziennie wykrywa się w Polsce. Dane epidemiologiczne o zachorowalności i umieralności na raka szyjki w naszym kraju, w porównaniu z innymi państwami Europy są alarmujące.

Zależność przyczynowa pomiędzy wirusem HPV a rakiem szyjki macicy została udokumentowana ponad wszelką wątpliwość - Światowa Organizacja Zdrowia już w 1996 roku uznała typy wirusa HPV 16 i 18 za czynniki rakotwórcze dla człowieka.Zakażenia HPV są najbardziej powszechną infekcją przenoszoną drogą płciową. Na kontakt z wirusem w ciągu swojego życia narażona jest większość osób aktywnych seksualnie. Chociaż zakażenie HPV ma zwykle charakter przemijający, u części kobiet może przejść w postać przetrwałą. Utrzymujące się przez kilka lat przewlekłe zakażenie onkogennymi typami wirusa wiąże się ze znacznym wzrostem ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy. Sposób leczenia HPV nie jest obecnie znany. W przypadku zdiagnozowania zakażenia onkogennymi typami HPV zaleca się regularne kontrole cytologiczne celem jak najwcześniejszego wykrycia i leczenia ewentualnych zmian atypowych.

Rzęsistkowica

Wywołuje ją pierwotniak Trichomonas vaginalis. Główną drogą zakażenia jest współżycie, rzadziej kontakt z zainfekowanymi przedmiotami (zwłaszcza dotyczy to przyborów toaletowych, które zatrzymują wilgoć, np. ręczników, gąbek). Objawy rzęsistkowicy pojawiają się głównie u kobiet (w przypadku mężczyzn choroba przebiega zazwyczaj bezobjawowo) i obejmują żółtozielone, pieniste upławy, świąd i pieczenie pochwy, bóle w okolicach cewki moczowej, silne parcie na mocz.

Kandydoza narządów płciowych

Czyli zakażenie grzybicze narządów płciowych, najczęściej wywoływana jest przez drożdżaki Candida Albicans. Na rozwój choroby bardziej narażone są osoby przyjmujące antybiotyki i osoby, których skóra uszkodzona jest w wyniku w wyniku tarcia, różnego rodzaju urazów lub kontaktu z detergentami. U kobiet kandydoza powoduje uciążliwe swędzenie okolic intymnych, pieczenie oraz serowate upławy. Choroba rzadko dotyka mężczyzn, ale gdy już się rozwinie daje objawy takie jak pieczenie i świąd genitaliów, czerwone plamki i pęcherzyki na napletku, dyskomfort podczas stosunku.

Grzybica pochwy jest niezwykle częstą intymną infekcją kobiet. Trzeba ją wyleczyć, by nie doprowadzić do przykrych powikłań. Chorobę trzeba wyleczyć jak najszybciej, żeby z powodu błahej infekcji nie nabawić się poważnych powikłań. Przewlekła albo nawracająca grzybica może prowadzić do zakażenia kanału szyjki macicy i jajowodów. Grzyby mogą też powędrować dalej i zaatakować przydatki. Zaniedbane zakażenie grozi wówczas bezpłodnością. W skrajnych przypadkach może dojść do infekcji innych narządów wewnętrznych.

Na zakażenie grzybicze jest narażona każda kobieta i w każdym wieku. Bardziej jednak podatne na chorobę są panie w okresie menopauzy. Słabo nawilżone błony śluzowe okolic intymnych łatwiej bowiem ulegają podrażnieniom. A to ułatwia grzybom wnikanie do organizmu. Ze względu na duże zmiany hormonalne grzybica przytrafia się też kobietom w ciąży. Gdy zauważysz pierwsze objawy grzybicy pochwy - zmianę w wyglądzie śluzu, podrażnienie miejsc intymnych czy ból podczas stosunku - jak najszybciej zgłoś się do ginekologa. Z grzybami sama nie wygrasz. Nawet wtedy, gdy dolegliwości same ustąpią, po jakimś czasie z pewnością powrócą.

Rzeżączka

Rzeżączkę wywołują bakterie Gram-ujemne dwoinki rzeżączki (Neisseria gonorrhoea). Do zakażenia niemal zawsze dochodzi poprzez kontakt seksualny. Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, gdy chora matka zaraża swoje dziecko podczas porodu. Do zakażenia może dojść w wyniku używania zakażonych przedmiotów, np. wilgotnej gąbki lub ręcznika (bakterie mogą się na nich utrzymywać od 3 do 24 godzin). Rzeżączka u kobiet najczęściej przebiega bezobjawowo, jednak mogą zdarzyć się ropne upławy, bóle podbrzusza, pieczenie okolic intymnych, zaburzenia cyklu miesiączkowego i obfita menstruacja. U mężczyzn choroba objawia się ropnym wyciekiem z cewki moczowej, pieczeniem oraz bólem przy oddawaniu moczu.

Kiła

Kiła wywoływana jest przez bakterię krętka bladego. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim na drodze kontaktów płciowych (dopochwowych, oralnych, doodbytniczych). Jeśli bakterie obecne są w gardle osoby zarażonej, możliwe jest zarażenie przez pocałunek. U połowy osób kiła nie daje żadnych objawów, ale nawet w postaci utajonej szkodzi zdrowiu i nieleczona może doprowadzić do uszkodzeń układu nerwowego, układu krążenia, kości, stawów, zaburzeń psychicznych, utraty wzroku. W pozostałych przypadkach może dawać objawy – w pierwszej fazie pojawia się wrzód na genitaliach lub sromie, następnie wysypka na dłoniach i podeszwach stóp, które mijają samoistnie. Dalej choroba przebiega w ukryciu.

Chlamydioza

Za rozwój chlamydiozy odpowiada bakteria Chlamydia trachomatis. U 50% mężczyzn i 75% kobiet nie daje żadnych objawów i diagnozowana jest dopiero wówczas, gdy wywołuje powikłania – zapalenie najądrza u mężczyzn lub przydatków u kobiet. Do zarażenia może dojść nie tylko poprzez kontakty seksualne, ale także poprzez uszkodzoną skórę i błony śluzowe. Nieleczona chlamydioza prowadzi do problemów z płodnością.

Ziarnica weneryczna pachwin (LGV)

Choroba wywoływana przez bakterie Chlamydia trachomatis. Występuje głównie w krajach tropikalnych i subtropikalnych. Objawia się owrzodzeniami, pęcherzykami lub grudkami na narządach płciowych, wywołuje stany zapalne węzłów chłonnych, bóle stawów, ropnie.

Wrzód weneryczny

Wrzód weneryczny, zwany inaczej miękkim, dużo częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Przyczyną jego powstania są bakterie Haemophilus ducreyi. Jego podstawowy objaw to bolesne owrzodzenie na narządach płciowych, które wyglądem przypomina ziarno soczewicy z jasnoczerwoną obwódką. Towarzyszy mu powiększenie węzłów chłonnych. W Europie do zakażenia wrzodem wenerycznym dochodzi rzadko, choroba ta jest bardziej rozpowszechniona w krajach rozwijających się.

Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (NGU)

Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej to choroba częściej spotykana u kobiet. Powoduje ją w większości przypadków bakteria Chlamydia trachomatis (30% przypadków), rzadziej bakterie rzęsistka pochwowego, Ureaplasma urealyticum lub Mycoplasma genitalium. Objawy mogące pojawić się zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn to parcie na pęcherz oraz ból i pieczenie przy oddawaniu moczu. Dodatkowo u kobiet mogą wystąpić upławy o nieprzyjemnej woni, a u mężczyzn ropna wydzielina z cewki moczowej.