Jestem pracownikiem ochrony zdrowia. Czasem jestem pacjentką w gabinetach stomatologicznych i tak jak każdy świadomy zagrożeń pacjent obserwuję co dzieje się w gabinecie i boję się każdego pobytu w gabinecie stomatologicznym. Moja wiedza z zakresu epidemiologii zakażeń ściera się z brakiem świadomości, wiedzy i pokory personelu gabinetów stomatologicznych, którzy lekceważą wszelkie zasady jałowości. Ponieważ często sama jestem bezsilna, postanowiłam przygotować materiał dydaktyczny dla kadry medycznej, w tym gabinetów stomatologicznych.
Osobom zainteresowanym polecam moją nową książkę pt. Pielęgniarstwo operacyjne – IV wydanie, która ukaże się w listopadzie 2018r. W 2019 r ukaże się jeden z rozdziałów tej książki poświęcony wyłącznie zasadom postępowania z narzędziami wielokrotnego użytku do ponownego użycia. Moim marzeniem jest aby wszyscy pacjenci gabinetów stomatologicznych byli leczeni nie tylko w pięknych, nowych gabinetach, ale aby te gabinety były bezpieczne dla pacjentów.
Gabinet stomatologiczny, tak jak każdy inny gabinet zabiegowy czy sala operacyjna mogą być poważnym źródłem zakażeń związanych z opieką zdrowotną ze względu na to, że podczas wszystkich zabiegów diagnostycznych i leczniczych ręce lekarza stomatologa a czasem higienistek stomatologicznych oraz narzędzia i sprzęty medyczne mają bezpośredni kontakt z błonami śluzowymi i krwią pacjenta. Przez błony śluzowe lepiej wchłaniają się niektóre leki a także łatwiej przenikają mikroorganizmy takie jak bakterie, grzyby i wirusy do organizmu człowieka. Podczas wykonywania wszelkich zabiegów w jamie ustnej dochodzi do uszkodzenia ciągłości tkanek i krwawienia z naczyń krwionośnych. Mikroorganizmy, które dostaną się do organizmu człowieka będą rozprowadzone wraz z krwią do wszystkich tkanek i komórek. Jeżeli cząsteczki krwi pacjentów zakażonych zostaną przeniesiona za pośrednictwem personelu lub narzędzi medycznych na innych pacjentów, wystąpią u nich objawy zakażeń.
Okres ujawniania się objawów zakażeń związanych z opieką zdrowotną jest zależny od czynnika etiologicznego (od rodzaju mikroorganizmów powodujących zakażenie):
- zakażenia bakteryjne i grzybicze – mogą się pojawić u pacjentów, u których wykonano zabieg inwazyjny w okresie od 48 godzin do 30 dni od dnia wykonania zabiegu inwazyjnego, w tym np. usunięcia zęba,skalingu,szlifowania zębów pod korony
- zakażenia u pacjentów, którym wszczepiono implanty (np. implanty zębów, i inne krwawe zabiegi) – mogą się pojawić do 90 dni od dnia wykonania operacji (długi okres jest ściśle związany ze zjawiskiem tworzenia się biofilmów, m.in. bakteryjnych). Jeżeli zakażenie u pacjentów z wszczepionymi implantami pojawi się w dłuższym okresie niż 90 dni np. do roku czasu i będzie miało związek z zabiegiem wszczepienia implantów, również będzie traktowane jako zakażenie związane ze świadczeniami medycznymi,
- zakażenia wirusowe – od kilku miesięcy do wielu lat (okres bezobjawowy zakażeń: WZW B – ok. 2‒6 miesięcy, WZW C – 20‒30 lat, HIV – 8‒15 lat, zakażenia HPV od 6 tygodni do 8 miesięcy); zakażenie przenosi się przez kontakt z naskórkiem osoby chorej, drogą kontaktów seksualnych, a także drogą krwi przez niedomyte i niesterylne narzędzia chirurgiczne (i inny sprzęt medyczny), używane do wykonania zabiegów stomatologicznych, operacyjnych oraz zabiegów kosmetologicznych w ramach medycyny estetycznej); zakażenia wirusowe przenoszone drogą krwi są również przenoszone drogą kontaktową przez brudne ręce i rękawice personelu medycznego,
- zakażenia prionami – wiele lat.
Maria Ciuruś
Asystent w Zakładzie Pielęgniarstwa Operacyjnego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Specjalista ds. epidemiologii w Szpitalu Zakonu Bonifratrów św. Jana Bożego w Łodzi.